Esra Açıkgöz Uluslararası Af Örgütü Türkiye Şubesi | Amnesty International Türkiye
Uluslararası Af Örgütü, 10-21 Kasım’da yapılacak COP30 öncesinde, dünya liderlerine, müzakerelerin merkezine kârı ve gücü değil, insanları koymaları ve Başkan Trump’ın iklim krizi inkârına ayak uydurmak yerine gerçek bir iklim liderliği sergilemeleri çağrısında bulundu. Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Başkan Trump’ın sizi inandırmaya çalıştığının aksine, fosil yakıtsız bir gelecek, insanlığın hayatta kalması için şart. Artık daha fazla kaçırılmış fırsat olmamalı: COP30’daki taraflar, tüm iklim kararlarına insan hakları yükümlülüklerinin rehberlik etmesini sağlamalı” dedi.
BM İklim Değişikliği 30. Taraflar Konferansı (COP30), 10-21 Kasım’da Brezilya’da yapılacak. Paris İklim Anlaşması’na taraf 190’dan fazla ülke, özellikle uyum tedbirlerine yönelik iklim finansmanının artırılması, sera gazı emisyonlarını azaltma hedefleri, COP28’de kararlaştırılan şartlarda fosil yakıtlardan nasıl ve ne zaman “çıkılacağı”, iklim kaynaklı zararları azaltma ve iklim değişikliğine en az yol açtığı halde bundan en ağır etkilenen düşük gelirli ülkelerdeki kayıp ve zararları telafi etme tedbirlerinin nasıl destekleneceği gibi konuları tartışacak.
Uluslararası Af Örgütü, COP30 liderlerinin, iklim aktivistlerini korumayı ve acilen ihtiyaç duyulan iklim tedbirlerinin hızlandırılması taleplerini karşılamayı taahhüt ederek, müzakerelerin merkezine kârı ve gücü değil, insanları koyması gerektiğini belirtti. Bu tedbirler, fosil yakıtlardan tam, hızlı, adil ve finanse edilen bir biçimde çıkmayı ve tüm sektörlerde herkes için sürdürülebilir enerjiye adil geçişi içeriyor. Konferansa katılacak olan Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, “Başkan Trump’ın sizi inandırmaya çalıştığının aksine, fosil yakıtsız bir gelecek, insanlığın hayatta kalması için şart. Artık daha fazla kaçırılmış fırsat olmamalı: COP30’daki taraflar, tüm iklim kararlarına insan hakları yükümlülüklerinin rehberlik etmesini sağlamalı” dedi.
COP30’un, yıllardır küresel ısınmayı 1,5°C’nin altında tutmak için verilen taahhütleri ve sarf edilen çabaları tersine çevirmeye çalışanlara karşı kolektif bir direniş gösterme fırsatı olduğunu söyleyen Callamard, atmosferdeki karbondioksit seviyelerinin geçen yıl rekor miktarda artmasının, dünya liderleri için alarm zillerini çaldırması gerektiğini vurguladı.
“Başkan Trump’ın bilimi reddetmesi karşısında liderler acil iklim tedbirleri almalı”
Uluslararası Af Örgütü’nün, hükümetleri, Trump yönetiminin iklim krizinin hızlandığını inkâr eden tutumuna ayak uydurmak yerine gerçek bir iklim liderliği sergilemeye çağırdığını belirten Callamard, şunları söyledi:
“Başkan Trump’ın bilimi reddetmesi ve fosil yakıtlar için artan lobicilik karşısında, küresel liderler, ABD katılsın veya katılmasın, acil iklim tedbirleri alma çabalarını iki katına çıkarmalı. Yenilenebilir enerji projelerine ayrılan finansmanı azaltma girişimlerine karşı durmalı. ABD ve diğerlerinin iklim değişikliğiyle mücadele politikalarını ve düzenlemelerini zayıflatmaya yönelik zorbalıklarına direnmeli.
Uluslararası Adalet Divanı’nın yakın zamanda açıkladığı son Tavsiye Görüşü’nün de doğruladığı üzere, devletler COP30’da fosil yakıtlardan tam, hızlı, adil ve finanse edilen bir biçimde çıkmayı ve tüm sektörlerde herkes için sürdürülebilir enerjiye adil geçişi taahhüt ederse insanlık kazanabilir. Bu taahhütlere, sera gazı emisyonlarında en ağır sorumluluğa sahip ülkelerden kredi değil, hibe şeklinde aktarılacak önemli miktarda iklim finansmanı eşlik etmeli. Önemli bir husus olarak devletler, iklim aktivistlerini ve çevre savunucularını korumaya yönelik adımlar atmalı. İklim adaletini sağlamanın ve milyarlarca kişinin insan haklarını korumanın tek yolu bu.”
İnsanları karar almanın merkezinde tutmak
Uluslararası Af Örgütü, iklim adaletini sağlamak için hızlı, eşitlikçi ve adil geçişin, iklim değişikliğinden en fazla etkilenen insanların tüm karar alma süreçlerinin merkezine alınması gerektiğine inanıyor. Bu yıl Uluslararası Af Örgütü, insan haklarını savunmak için sıklıkla hayatlarını riske atmak zorunda kalan çevre aktivistleriyle güçlerini birleştirdi. Dünyada çevreyi ve iklimi savunmanın en tehlikeli olduğu ülkelerden Brezilya, Ekvador, Paraguay ve Peru’dan iklim savunucuları, Uluslararası Af Örgütü’nün COP30 delegasyonunda yer alacak. Aktivistler arasında Avá Guaraní Paranaense, Amazon Savaşçıları, Çalışan Çocuklar ve Gençler Hareketi (MANTHOC), Peru And Dağları ve Amazon Bölgesi Yerli Kadın Hareketi (ONAMIAP), Rede Vozes Negras Pelo Clima ve Texaco’nun Petrol Faaliyetlerinden Etkilenen Halklar Birliği (UDAPT) temsilcileri var.
COP30’a katılacak liderlere yönelik çağrılar
Uluslararası Af Örgütü COP30 heyetlerine şu çağrıları yaptı:
- Fosil yakıtlardan aşamalı olarak çıkmak, (COP29’da kararlaştırılan) tamamen yetersiz 300 milyar dolarlık iklim finansman hedefini gerçekleştirmek ve kamu hibelerine dayalı finansman ölçeğini artırmak için net bir plan ve takvim oluşturun. Bu plan, uluslararası yatırımların, insan hakları zararlarına yol açabilecek ve fosil yakıtlardan uzaklaşmayı geciktirebilecek, doğrudan karbon yakalama ya da güneş veya deniz jeomühendisliği gibi riskli ve sonuçları kanıtlanmamış teknolojilere değil, iklim değişikliğiyle mücadeleye gerçekten yardımcı olan projelere akmasını sağlamalı.
- Yüksek gelirli ve yüksek emisyon oranlarına sahip ülkeleri, özellikle de iklim değişikliğinden tarihsel olarak en fazla sorumlu olanları, ihtiyacın büyüklüğüne uygun olarak Kayıp ve Hasar Fonu’na yeni ve ek katkılar yapmaya teşvik edin. Ayrıca Kayıp ve Hasar Fonu’nun Yönetim Kurulu çalışmalarını şeffaf, kapsayıcı ve hesap verebilir şekilde yürütmeli ve etkilenen toplulukların finansmana doğrudan erişimini ve özel sektörün aşırı etkisine karşı korunmasını sağlamalı.
