Dev isimlerin sahne aldığı bir edebiyat geçmişine sahiptir Rus edebiyatı. Puşkin, Kemnitser, Dimitriyev, Krylov, Derzhavin, Tolstoy, Dostoyevski, Lermontov, Gorki, Gonçarov, Gogol gibi isimlerin arasında sadeliğin ve basit olanın içinde ihtişam arayan bir de Anton Çehov vardır.
Çehov, 1860’ta doğar ve 44 yıllık bir ömre sahip olabilir ancak. Rusya’da, 1861’de kölelik düzeni son bulduğunda, henüz bir yaşındadır.
Gerçekçi edebiyat akımının içinde yer alır Çehov. Hikâyeler ve tiyatro oyunları yazar. Fakat, asıl mesleği doktorluktur. 19 yaşında, doktor olmak için gittiği Moskova’da biraz para kazanmak amacıyla komik hikâyeler de yazmaya başlar. 1884’te tıp diplomasını alır. İlk eserini ise 1888’de yayınlar. 600 tane hikâye yazar ama en çok Martı, Vanya Dayı, Üç Kız Kardeş ve Vişne Bahçesi adlı oyunlarıyla tanınır.
Çehov, sade ve basit olanı o kadar vurgular ki, dramada “Çehov’un Silahı” olarak adlandırılan bir kavram gelişir. Çehov, “Hikâye ile alakalı olmayan her şeyi kaldırın. Eğer ilk bölümde ‘duvarda bir tüfek asılı’ diyorsanız ikinci veya üçüncü bölümde o silah patlamalıdır. Eğer ateşlenmeyecekse o silah orada asılı olmamalıdır” der.
Bir ara şehir hayatından sıkılır, Moskova’nın 9.650 km. uzağındaki Sahalin Adası’na kaçar. 1892’de, Moskova’nın 80 km. güneyinde bulunan Melikhovo’ya gider ve kısa hikâyelerinin önemli bir bölümünü burada yazar.
1899’da Yalta’ya taşınır Çehov ve Vişne Bahçesi’nin doğuşu Yalta yıllarına rastlar. 1904’te ölene ve aynı yıl Vişne Bahçesi ilk kez sahnelenene kadar geçecek Yalta yılları başlar. Vişne bahçesi, Moskova Sanat Tiyatrosu için yazılır.
20. yüzyılın başlarındaki Rusya’da değişen sosyoekonomik koşullara ayna tutar eser. 19. yüzyılın sonlarında yükselen orta sınıfın ve kölelik düzeni sona erdikten sonraki Rusya’nın sosyal değişimleri özetlenir Vişne Bahçesi’nde. Aristokratik gücün zayıflaması anlatılır.
Vişne Bahçesi bir komedi midir, yoksa bir trajedi mi? Trajikomik bir eser olabilir mi? Çehov nasıl bakıyordu kendi eserine?
Sanatta Kaybol’da, bu kez de Vişne Bahçesi. Gülçin Elif Yücel ve Arda Tunca ile bir Çehov ve günümüze kadar uzanan bir Rus edebiyatı sohbeti.
Listen to “Sanatta Kaybol” on Spreaker.
